W Pigułce
- system korzeniowy:
- płytki, rozległy, silnie rozwinięty o charakterze wiązkowym, z silnymi rozgałęzieniami bocznymi
- korzenie główne szybko się rozgałęziają i tworzą gęstą sieć korzeni bocznych blisko powierzchni gleby
- korzenie charakteryzują się wysoką zdolnością do regeneracji i rozmnażania wegetatywnego – nowe pędy mogą wyrastać z fragmentów systemu korzeniowego oraz łodyg stykających się z podłożem
- dzięki korzeniom przybyszowym (tzw. korzeniom czepnym) roślina przytwierdza się do powierzchni pionowych– np. murów, pni drzew, skał – lecz nie są one typową częścią systemu chłonącego wodę z gleby
- budowa:
- korzenie sięgają zwykle do 30 – 60 cm głębokości, rzadko głębiej
- korzeń główny w starszych osobnikach ulega szybkiej redukcji, a dominują rozgałęzione korzenie boczne, które mogą rozrastać się nawet na kilka metrów na boki, tworząc matę korzeniową
- system korzeniowy ma zdolność penetracji wąskich szczelin, co czyni roślinę skuteczną w kolonizacji murów i struktur skalny
- kłącza:
- bluszcz nie tworzy typowych kłączy, lecz łodygi płożące, które ścielą się po ziemi i w miejscach kontaktu z podłożem wytwarzają korzenie przybyszowe
- łodyga:
- łodygi bluszczu są płożące lub pnące, czepna, silnie wydłużone, rozrastające się poziomo po ziemi lub wspinające się po podporach
- początkowo mają konsystencję miękką, zieloną i elastyczną, lecz z czasem – szczególnie u podstawy – stają się zdrewniałe i silnie trwałe, przyjmując postać półzdrewniałych pędów
- w przypadku starych okazów bluszcz może tworzyć zdrewniałe, samonośne pnie, przypominające krzew lub niskie drzewo
- pędy:
- pędy są obłe lub lekko kanciaste, czasem lekko żebrowane, szczególnie jak są młode
- charakterystyczną cechą bluszczu jest obecność licznych, drobnych korzeni czepnych wyrastających z węzłów pędów, które umożliwiają przytwierdzanie się do podpór (murów, pni drzew, skał)
- korzenie czepne wyrastają głównie po stronie skierowanej do powierzchni, po której się wspinają i wydzielają lepkie substancje adhezyjne, ułatwiające przyleganie do podłoża (mechanizm czepności różni się więc od mechanicznego haczykowatego zaczepiania się jak u chmielu)
- pędy wspinają się przy użyciu korzeni czepnych
cechy blaszki liściowej:
- dłoniasto klapowana, zwykle 3- lub 5 – klapowa, rzadziej 7 – klapowa u starszych, silnierozwiniętych liści formy wegetatywnej
- u młodych pędów liście bywają mniej klapowane lub całobrzegie, a ich kształt może być bardziej owalny; dopiero u starszych i dojrzalszych roślin wyraźnie dłoniasto klapowane i szerokie
- liście kształtem różnią się w zależności od miejsca
- na pędach płonnych 3 – 5 klapowe (klapy trójkątne), u nasady sercowate, na szczycie tępe, długości i szerokości od 4 do 10 cm
(u wielu odmian drobne) - na pędach położonych niżej zazwyczaj silniej wcinane
- na pędach kwitnących (górnych) są jajowate lubromboidalne, zaostrzone na wierzchu i całobrzegie
- na pędach płonnych 3 – 5 klapowe (klapy trójkątne), u nasady sercowate, na szczycie tępe, długości i szerokości od 4 do 10 cm
- brzeg liścia lekko falisty, całylub słabo ząbkowany
- nasada liścia sercowata lub szeroko klinowata, z mniej lub bardziej wyraźnym wcięciem
- powierzchnia blaszki:
- wierzchnia strona liścia – gładka lub lekko szorstkawa, błyszcząca ; intensywnie ciemnozielona, niekiedy z wyraźnym marmurkowym unerwieniem (jasne żyłki)
- spodnia strona liścia – jaśniejsza, często matowa i słabo owłosiona wzdłuż głównych nerwów (włoski miękkie i krótkie)
- liście są długoogonkowe – z wyraźnym, elastycznym ogonkem liściowym – długość ogonka zmienna, zależna od etapu rozwoju liścia i pozycji na pędzie
- ułożenie liści na łodydze – skrętoległe
- liście zimozielone, ciemnozielone z wyraźnym unerwieniem
Bluszcz pospolity tworzy dwa wyraźnie różne typy liści – jest to zjawisko heterofilii:
- liście wegetatywne (klapowane) – występują na pędach płożących i wspinających się,
- liście generatywne (bezklapowe) są owalne, całobrzegie, bez klap – występują na starszych, samonośnych pędach kwitnących
- pora kwitnienia: kwiecień – wrzesień – październik (IX – X)
- bluszcz kwitnie późnym latem i jesienią, co czyni go jednym z ostatnich źródeł pyłku i nektaru dla owadów (zwłaszcza pszczół i muchówek) przed zimą
- kwiaty pojawiają się wyłącznie na pędach generatywnych, które mają całobrzegie, owalne liście – odmienność morfologiczna tych pędów jest kluczowa dla rozpoznania fazy rozwojowej rośliny.
- roślina kwitnie dopiero po wielu latach wzrostu (często po 8 – 10 latach), gdy osiągnie dojrzałość generatywną i odpowiednie warunki świetlne (pełne nasłonecznienie)
- barwa kwiatów:
- zielonkawo – żółte, jasnozielone lub żółtawozielone
- kwiaty są niepozorne, bez efektownego ubarwienia – mają delikatną, jednolitą barwę, dobrze maskującą się wśród liści
- typ kwiatostanu:
- baldach złożony (podbaldach kulisty), czasem określany jako baldachowata wiecha
- kwiaty zebrane są w gęste, kuliste baldachy (główkowate skupienia), umieszczone na końcach krótkopędów generatywnych
- zazwyczaj występuje kilka takich baldachów na jednej łodyżce kwiatostanowej
- wielkość i kształt kwiatów:
- kwiaty drobne, o długości ok. 4 – 5 mm
- wilgotne i cieniste lasy liściaste– szczególnie grądowe, dąbrowy, buczyny i łęgi jesionowe, gdzie tworzy płożące lub wspinające się pędy w runie leśnym i na pniach drzew
- żyzne lasy parkowe i śródparkowe– rośnie u podstaw drzew, tworzy zwarty kobierzec lub wspina się po pniach
- zacienione zarośla ruderalne, miejskie zakrzaczenia, skraje murów, ruiny, parki i cmentarze– doskonale przystosowany do warunków miejskich
- skraje lasów i cieniste przydroża, szczególnie w miejscach o ograniczonym dostępie światła, ale stale wilgotnych
- ściany budynków, mury oporowe, stare ogrodzenia, kamienne ogrodzenia i płoty– dzięki korzeniom czepnym zasiedla pionowe powierzchnie nie tylko w naturze, ale i w krajobrazie kulturowym
- lubi gleby:
- próchniczne, wilgotne, dobrze przepuszczalne, zasobne w składniki pokarmowe, szczególnie azotowe, o odczynie obojętnym do lekko zasadowego (pH 6,5 – 7,5)
- preferuje stanowiska cieniste do półcienistych– znosi głęboki cień, ale najbujniej rozwija się przy rozproszonym świetle, zwłaszcza na brzegach lasów lub przy podporach
W Pigułce
- system korzeniowy:
- płytki, rozległy, silnie rozwinięty o charakterze wiązkowym, z silnymi rozgałęzieniami bocznymi
- korzenie główne szybko się rozgałęziają i tworzą gęstą sieć korzeni bocznych blisko powierzchni gleby
- korzenie charakteryzują się wysoką zdolnością do regeneracji i rozmnażania wegetatywnego – nowe pędy mogą wyrastać z fragmentów systemu korzeniowego oraz łodyg stykających się z podłożem
- dzięki korzeniom przybyszowym (tzw. korzeniom czepnym) roślina przytwierdza się do powierzchni pionowych– np. murów, pni drzew, skał – lecz nie są one typową częścią systemu chłonącego wodę z gleby
- budowa:
- korzenie sięgają zwykle do 30 – 60 cm głębokości, rzadko głębiej
- korzeń główny w starszych osobnikach ulega szybkiej redukcji, a dominują rozgałęzione korzenie boczne, które mogą rozrastać się nawet na kilka metrów na boki, tworząc matę korzeniową
- system korzeniowy ma zdolność penetracji wąskich szczelin, co czyni roślinę skuteczną w kolonizacji murów i struktur skalny
- kłącza:
- bluszcz nie tworzy typowych kłączy, lecz łodygi płożące, które ścielą się po ziemi i w miejscach kontaktu z podłożem wytwarzają korzenie przybyszowe
- łodyga:
- łodygi bluszczu są płożące lub pnące, czepna, silnie wydłużone, rozrastające się poziomo po ziemi lub wspinające się po podporach
- początkowo mają konsystencję miękką, zieloną i elastyczną, lecz z czasem – szczególnie u podstawy – stają się zdrewniałe i silnie trwałe, przyjmując postać półzdrewniałych pędów
- w przypadku starych okazów bluszcz może tworzyć zdrewniałe, samonośne pnie, przypominające krzew lub niskie drzewo
- pędy:
- pędy są obłe lub lekko kanciaste, czasem lekko żebrowane, szczególnie jak są młode
- charakterystyczną cechą bluszczu jest obecność licznych, drobnych korzeni czepnych wyrastających z węzłów pędów, które umożliwiają przytwierdzanie się do podpór (murów, pni drzew, skał)
- korzenie czepne wyrastają głównie po stronie skierowanej do powierzchni, po której się wspinają i wydzielają lepkie substancje adhezyjne, ułatwiające przyleganie do podłoża (mechanizm czepności różni się więc od mechanicznego haczykowatego zaczepiania się jak u chmielu)
- pędy wspinają się przy użyciu korzeni czepnych
cechy blaszki liściowej:
- dłoniasto klapowana, zwykle 3- lub 5 – klapowa, rzadziej 7 – klapowa u starszych, silnierozwiniętych liści formy wegetatywnej
- u młodych pędów liście bywają mniej klapowane lub całobrzegie, a ich kształt może być bardziej owalny; dopiero u starszych i dojrzalszych roślin wyraźnie dłoniasto klapowane i szerokie
- liście kształtem różnią się w zależności od miejsca
- na pędach płonnych 3 – 5 klapowe (klapy trójkątne), u nasady sercowate, na szczycie tępe, długości i szerokości od 4 do 10 cm
(u wielu odmian drobne) - na pędach położonych niżej zazwyczaj silniej wcinane
- na pędach kwitnących (górnych) są jajowate lubromboidalne, zaostrzone na wierzchu i całobrzegie
- na pędach płonnych 3 – 5 klapowe (klapy trójkątne), u nasady sercowate, na szczycie tępe, długości i szerokości od 4 do 10 cm
- brzeg liścia lekko falisty, całylub słabo ząbkowany
- nasada liścia sercowata lub szeroko klinowata, z mniej lub bardziej wyraźnym wcięciem
- powierzchnia blaszki:
- wierzchnia strona liścia – gładka lub lekko szorstkawa, błyszcząca ; intensywnie ciemnozielona, niekiedy z wyraźnym marmurkowym unerwieniem (jasne żyłki)
- spodnia strona liścia – jaśniejsza, często matowa i słabo owłosiona wzdłuż głównych nerwów (włoski miękkie i krótkie)
- liście są długoogonkowe – z wyraźnym, elastycznym ogonkem liściowym – długość ogonka zmienna, zależna od etapu rozwoju liścia i pozycji na pędzie
- ułożenie liści na łodydze – skrętoległe
- liście zimozielone, ciemnozielone z wyraźnym unerwieniem
Bluszcz pospolity tworzy dwa wyraźnie różne typy liści – jest to zjawisko heterofilii:
- liście wegetatywne (klapowane) – występują na pędach płożących i wspinających się,
- liście generatywne (bezklapowe) są owalne, całobrzegie, bez klap – występują na starszych, samonośnych pędach kwitnących
- pora kwitnienia: kwiecień – wrzesień – październik (IX – X)
- bluszcz kwitnie późnym latem i jesienią, co czyni go jednym z ostatnich źródeł pyłku i nektaru dla owadów (zwłaszcza pszczół i muchówek) przed zimą
- kwiaty pojawiają się wyłącznie na pędach generatywnych, które mają całobrzegie, owalne liście – odmienność morfologiczna tych pędów jest kluczowa dla rozpoznania fazy rozwojowej rośliny.
- roślina kwitnie dopiero po wielu latach wzrostu (często po 8 – 10 latach), gdy osiągnie dojrzałość generatywną i odpowiednie warunki świetlne (pełne nasłonecznienie)
- barwa kwiatów:
- zielonkawo – żółte, jasnozielone lub żółtawozielone
- kwiaty są niepozorne, bez efektownego ubarwienia – mają delikatną, jednolitą barwę, dobrze maskującą się wśród liści
- typ kwiatostanu:
- baldach złożony (podbaldach kulisty), czasem określany jako baldachowata wiecha
- kwiaty zebrane są w gęste, kuliste baldachy (główkowate skupienia), umieszczone na końcach krótkopędów generatywnych
- zazwyczaj występuje kilka takich baldachów na jednej łodyżce kwiatostanowej
- wielkość i kształt kwiatów:
- kwiaty drobne, o długości ok. 4 – 5 mm
- wilgotne i cieniste lasy liściaste– szczególnie grądowe, dąbrowy, buczyny i łęgi jesionowe, gdzie tworzy płożące lub wspinające się pędy w runie leśnym i na pniach drzew
- żyzne lasy parkowe i śródparkowe– rośnie u podstaw drzew, tworzy zwarty kobierzec lub wspina się po pniach
- zacienione zarośla ruderalne, miejskie zakrzaczenia, skraje murów, ruiny, parki i cmentarze– doskonale przystosowany do warunków miejskich
- skraje lasów i cieniste przydroża, szczególnie w miejscach o ograniczonym dostępie światła, ale stale wilgotnych
- ściany budynków, mury oporowe, stare ogrodzenia, kamienne ogrodzenia i płoty– dzięki korzeniom czepnym zasiedla pionowe powierzchnie nie tylko w naturze, ale i w krajobrazie kulturowym
- lubi gleby:
- próchniczne, wilgotne, dobrze przepuszczalne, zasobne w składniki pokarmowe, szczególnie azotowe, o odczynie obojętnym do lekko zasadowego (pH 6,5 – 7,5)
- preferuje stanowiska cieniste do półcienistych– znosi głęboki cień, ale najbujniej rozwija się przy rozproszonym świetle, zwłaszcza na brzegach lasów lub przy podporach
Ciekawostki
- Tysiącletni wspinacz – ile żyje bluszcz?
Bluszcz może żyć nawet 400 – 700 lat! W Polsce znany okaz w Łodzi, zwany Bluszczem Kolejarzy, osiągnął obwód 60 cm i wiek około 150 lat. - Kwiatowy wybuch po latach – sekret dojrzewania bluszczu
Bluszcz zaczyna kwitnąć dopiero po 8 – 10 latach życia, ale czyni to z rozmachem – jedna roślina może wykształcić nawet 128 tysięcy kwiatów! - Zielona układanka – jak bluszcz organizuje liście?
Liście bluszczu układają się w charakterystyczną mozaikę, dzięki czemu nie zacieniają się wzajemnie – to przykład inteligentnego ułożenia dla maksymalnej fotosyntezy. - Bluszcz nie zabija drzew
Wbrew obiegowej opinii, bluszcz nie pasożytuje na drzewach – wykorzystuje je tylko jako podporę. Nie pobiera z nich wody ani składników odżywczych - Bluszcz – jedyny araliowiec polskich lasów
Bluszcz pospolity jest jedynym przedstawicielem rodziny araliowatych rosnącym dziko w Polsce i jednocześnie jedynym zimozielonym pnączem leśnym. - Dwulistna tożsamość bluszczu – heterofilia w praktyce
Bluszcz to klasyczny przykład morfologicznej heterofilii – wytwarza dwa typy liści: klapowane (wegetatywne) i całobrzegie (generatywne). - Miłość wieczna jak bluszcz – sentymentalna roślina minionych epok
W epoce romantyzmu bluszcz sadzono na grobach jako symbol pamięci i wiecznej miłości. Jego zimozielone liście miały wyrażać niegasnące uczucie i trwałość wspomnień. - Bluszcz w tradycjach pogrzebowych
W wieńcach funeralnych bluszcz symbolizował nieśmiertelność duszy i nadzieję na zmartwychwstanie. Był rośliną często używaną w kulturach śródziemnomorskich i chrześcijańskich. - Roślina wierności i trwałości
Dzięki wiecznie zielonym liściom i zdolności do trwałego przywierania do podpór, bluszcz stał się symbolem przywiązania, lojalności i długowiecznej więzi. - Bluszcz Dionizosa – roślina ekstazy i rytuału
W mitologii greckiej bluszcz był świętą rośliną Dionizosa – oplatał jego laskę (tyrs) i wieniec, symbolizując ekstazę, siłę życiową i trans.
SUROWIEC ZIELARSKI
BLUSZCZ POSPOLITY – Hedera helix
- liść bluszczu pospolitego – Hederae folium
CZAS ZBIORU
- liście zbiera się wiosną i latem IV – XI
- gdy są w pełni wykształcone, intensywnie zielone i zawierają najwyższe stężenia saponin triterpenowych
- zbiera się tylko liście z pędów wegetatywnych, czyli takich, które nie kwitną i występują przez cały sezon wegetacyjny
SUSZENIE
- zebrany surowiec najlepiej suszyć w temperaturze pokojowej, w cienistych i przewiewnych miejscach, z dala od bezpośredniego światła słonecznego
- prawidłowo wysuszone liście są elastyczne lub lekko kruche, mają ciemnozieloną barwę i zachowują lekko charakterystyczny, delikatnie gorzkawy zapach
- w suszarkach w temperaturze 35 – 40˚C
PODSTAWOWE ZWIĄZKI CZYNNE
- saponiny triterpenowe
- fitosterole
- flawonoidy
- kwasy fenolowe
- olejek eteryczny – śladowe ilości
DZIAŁANIE
- przeciwdrobnoustrojowe
- wykrztuśnie i mukolityczne
- zwiększa wydzielanie śluzu w drogach oddechowych, ułatwia jego usuwanie i łagodzi kaszel
- spazmolityczne
- działa rozkurczowo na mięśnie gładkie oskrzeli, co ułatwia oddychanie i zmniejsza napady kaszlu
- przeciwgrzybicze (głównie na Candida albicans) – wykazano działanie hamujące wzrost Candida albicans, zarówno in vitro w preparatach alkoholowych, jak i w zastosowaniach miejscowych
- przeciwbakteryjne
- przeciwobrzękowe – głównie w stosowaniu zewnętrznym
- przeciwzapalne
- łagodzi stany zapalne w układzie oddechowym
- poprawiające krążenie
Działanie farmakologiczne:
- wykrztuśne (mukolityczne)
- spazmolityczne (rozkurczające mięśnie gładkie oskrzeli)
- przeciwzapalne (łagodzące stany zapalne śluzówek)
ZASTOSOWANIE
wewnętrzne:
- układ oddechowy:
- infekcje górnych dróg oddechowych z zalegającą wydzieliną i utrudnionym odksztuszaniem (głównie w kaszlu produktywnym – mokrym)
- ostre i przewlekłe nieżytowe zapalenie oskrzeli
- stany zapalne błon śluzowych tchawicy i oskrzeli
- pomocniczo w terapii przewlekłych chorób płuc np.: astmie, krztuśćcu POChP (przewlekłej chorobie obturacyjnej płuc)
- leczenie objawowe przewlekłych stanów zapalnych oskrzeli (stosowany w formie: syropów, tabletek, kropli doustnych – jako leki)
zewnętrzne:
- jako składnik kosmetyków przeciwcellulitowych i wyszczuplających
- zmniejsza obrzęki, usprawnia mikrokrążenie i usuwa nadmiar wody z tkanek
- kosmetyki służące do ujędrniania skóry
- zwiększa elastyczność skóry oraz poprawia jej napięcie
- w preparatach do pielęgnacji skóry tłustej i trądzikowej – normalizuje wydzielanie sebum
- w szamponach oraz odżywkach do włosów
- czasami w kosmetykach do pielęgnacji cery naczyniowej – zmniejsza zaczerwienienie i wzmacnia naczyńka krwionośne, zmniejsza skłonność do powstawania teleangiektazji (pajączków) – działanie venotoniczne
W fitoterapii i lecznictwie ludowym:
- infekcjach oraz stanach zapalnych jamy ustnej – w płukankach
- pomocniczo na rany, stłuczenia, obrzęki, siniaki
- bóle reumatyczne, artretyczne, nerwobóle – w okładach, obmywaniach i kąpielach
Cytat z EMA (2017):
„Bluszcz stosowany zewnętrznie działa jako bardzo skuteczny moderator wrażliwości nerwów obwodowych, co znajduje swoje główne wskazanie w leczeniu reumatyzmu, zapalenia nerwu, nerwobólów i cellulitu.”
(Assessment report on Hedera helix L., folium, 2017)
W kosmetyce:
- jako składnik kosmetyków przeciwcellulitowych i wyszczuplających – zmniejsza obrzęki, usprawnia mikrokrążenie, poprawia elastyczność i napięcie skóry
- w kosmetykach ujędrniających i nawilżających – działa wzmacniająco na skórę wiotką, z oznakami starzenia
- w preparatach do skóry tłustej i trądzikowej – normalizuje wydzielanie sebum, działa ściągająco i łagodząco
- w szamponach i odżywkach do włosów – działa oczyszczająco, wzmacniająco, ogranicza łojotok
- w kosmetykach do cery naczynkowej – zmniejsza zaczerwienienia, działa venotonicznie (wzmacnia naczynia krwionośne), zmniejsza skłonność do teleangiektazji („pajączków”)
Uwagi praktyczne i aktualne ograniczenia stosowania:
- współcześnie preparaty z liści bluszczu są stosowane głównie w obrębie układu oddechowego, ponieważ to właśnie to zastosowanie jest najlepiej udokumentowane klinicznie i farmakologicznie.
- zewnętrzne i kosmetyczne zastosowania opierają się częściowo na danych tradycyjnych oraz badaniach in vitro/in vivo, ale nie wszystkie mają potwierdzenie kliniczne.
ŚRODKI OSTROŻNOŚCI
Sytuacje, które zawsze wymagają ostrożności
- nadwrażliwość / alergia na składniki bluszczu
- możliwe reakcje uczuleniowe na saponiny lub inne składniki roślinne (wysypki, świąd, pokrzywka)
- osoby z alergią na araliowate (Araliaceae) powinny unikać preparatów z bluszczu
- dzieci poniżej 2 roku życia – ze względu na ryzyko skurczu krtani (laryngospazmu) oraz niewykształcony mechanizm wykrztuśny u niemowląt – dotyczy wszystkich form doustnych (syropy, krople, tabletki)
- okres ciąży i laktacji
- brak wystarczających danych klinicznych potwierdzających bezpieczeństwo
- ze względu na obecność saponin o potencjalnym działaniu toksycznym, ciąża i karmienie piersią są przeciwwskazaniem do stosowania doustnych preparatów z bluszczu
- przedawkowanie – możliwe działania:
- najczęściej: ze strony układu pokarmowego – nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha, ze strony skóry – wysypka skórna i pokrzywka
- bardzo rzadko pojawiają się reakcje ogólnoustrojowe np.: duszność, obrzęk twarzy, wstrząs anafilaktyczny
- interakcje z lekami
- ze względu na działanie mukolityczne i spazmolityczne, nie zaleca się łączenia z innymi lekami przeciwkaszlowymi (np. kodeiną)
- nie stosować przy chorobach przewodu pokarmowego (wrzody żołądka i dwunastnicy, stany zapalne żołądka – saponiny mogą działać drażniąco)
PRZYKŁADOWE SPOSOBY PRZYRZĄDZANIA
1. Napar z liści bluszczu (tylko do użytku zewnętrznego!)
Składniki:
- 1 łyżka suszonych liści bluszczu
- 250 ml wrzącej wody
Przepis:
Zalać liście wrzątkiem, przykryć i parzyć przez 10–15 minut. Odcedzić.
Nie stosować wewnętrznie!
Dawkowanie:
Stosować do obmywań, okładów, przemywania skóry lub do dodania do kąpieli (ok. 1 litr naparu na wannę ciepłej wody).
Działanie i zastosowanie:
- przeciwzapalne, przeciwobrzękowe
- łagodzące bóle stawów, mięśni, nerwobóle
- wspomagająco przy cellulicie i żylakach
2. Odwar z liści bluszczu (tylko zewnętrznie!)
Składniki:
- 1 łyżka suszonych liści
- 200 ml zimnej wody
Przepis:
Zalać liście zimną wodą, doprowadzić do wrzenia i gotować pod przykryciem 5–7 minut. Odstawić na 10 minut, przecedzić.
Dawkowanie:
Stosować do płukanek jamy ustnej i gardła (rozcieńczony), okładów, kąpieli.
Działanie i zastosowanie:
- odkażające, ściągające, przeciwzapalne
- wspomaga leczenie stanów zapalnych skóry i błon śluzowych
- tradycyjnie stosowany przy bólu gardła i dolegliwościach reumatycznych
3. Nalewka z liści bluszczu (do użytku zewnętrznego!)
Składniki:
- 10 g suszonych liści bluszczu
- 100 ml alkoholu 40 – 60%
Przepis:
Zalać liście alkoholem, zamknąć w szklanym naczyniu i odstawić na 10–14 dni w ciemne miejsce. Codziennie wstrząsać. Po maceracji przefiltrować i przelać do ciemnej butelki.
Dawkowanie:
Stosować punktowo – przy bólach stawowych, reumatycznych, do wcierania w skórę, również jako składnik toników antycellulitowych (rozcieńczyć przed użyciem).
Działanie i zastosowanie:
- przeciwzapalne, przeciwobrzękowe
- rozgrzewające i poprawiające mikrokrążenie
- kosmetycznie: poprawa elastyczności skóry, redukcja cellulitu
4. Macerat olejowy z liści bluszczu (do masażu)
Składniki:
- 20 g świeżych liści bluszczu (lub 10 g suszonych)
- 100 ml oleju (np. oliwa z oliwek, olej słonecznikowy)
Przepis:
Liście drobno posiekać, zalać olejem, przechowywać w słoiku przez 10–14 dni w ciepłym miejscu. Codziennie mieszać. Po tym czasie przecedzić przez gazę i przechowywać w lodówce lub chłodnym miejscu.
Dawkowanie:
Stosować do masażu skóry z cellulitem, w obrzękach limfatycznych, przy bólach reumatycznych.
Działanie i zastosowanie:
- poprawa mikrokrążenia, redukcja obrzęków
- kosmetyczne: wygładzenie i ujędrnienie skóry
- pomocniczo: przy napięciu mięśni, sztywności stawów
UWAGA OGÓLNA:
Nie zaleca się przyrządzania i stosowania wewnętrznego naparu ani odwaru z liści bluszczu samodzielnie – może to grozić działaniami niepożądanymi ze względu na zawartość saponin.
Wewnętrzne stosowanie odbywa się wyłącznie w postaci gotowych preparatów standaryzowanych (syropy, ekstrakty suche lub płynne), dopuszczonych do obrotu jako leki.