• Nieparząca pokrzywa, która tylko udaje
  Jasnota biała często mylona jest z pokrzywą zwyczajną (Urtica dioica) z powodu bardzo podobnego pokroju i ulistnienia.
  Nazwy ludowe jak „głucha pokrzywa” czy „martwa pokrzywa” podkreślają tę cechę.
• Roślina kobieca
  Jasnota była tradycyjnie stosowana w dolegliwościach kobiecych (np. upławy, bolesne miesiączki), co wiązało ją symbolicznie z czystością i kobiecością. W wielu regionach nazywano ją „zielem panien” lub „zielem dziewic”.
• Ziele dla ubogich
  Jasnota biała była dawniej wykorzystywana jako pożywienie postne – młode liście dodawano do zup, sałatek i gotowano jak szpinak. Dzięki łagodnemu smakowi zyskiwała popularność na wsiach.
• Dym z jasnoty w rytuałach oczyszczających
  W niektórych regionach Polski i Europy Wschodniej suszoną jasnotę spalano w palenisku przy porodzie lub chorobie, aby „odgonić zło” i „oczyścić dom” – wierząc, że jej „biały kwiat niesie pokój i łaskę”.
• Symbol cichej cnoty i kobiecego milczenia
  W dawnych zielnikach i symbolice chrześcijańskiej jasnota była rośliną przypisywaną Matce Boskiej – ze względu na śnieżnobiały kolor kwiatów i łagodne działanie. Kwiat ten miał reprezentować czystość, łagodność i ochronę domowego ogniska.
• „Kwiat boskiego milczenia”
  Według ludowych podań, jasnota miała wyrosnąć w miejscu, gdzie anioł dotknął ziemi, nie wypowiadając słowa – stąd przypisywano jej duchową moc wyciszania złych emocji.
• Kwiaty jadalne i dekoracyjne
  Kwiaty jasnoty są słodkawe, lekko miodowe w Można je używać jako jadalne dekoracje do deserów, sałatek i naparów ziołowych.
• Zioło mnichów i zakonów
  Jasnota była uprawiana w przyklasztornych ogrodach jako ziele o działaniu „czyszczącym” i łagodzącym, często w zestawieniu z melisą, bratkiem i dziewanną.

• kwiat jasnoty białej – Lamii albi flos

oraz aktualnie rzadko stosowane

• ziele jasnoty białej – Lamii albi herba
• korzeń jasnoty białej – Lamii albi radix

• kwiat
  To najcenniejszy i najczęściej stosowany surowiec, zarejestrowany w wielu farmakopeach europejskich
  
• • zbioru dokonuje się w okresie kwitnienia: maj – sierpień (V – VIII)
    • zbiera się wyłącznie w pełni rozwinięte kwiaty, bez kielichów.
    • surowiec powinien być biały, suchy, aromatyczny, lekko słodkawy w zapachu

• kwiat 
  • zebrane kwiaty najlepiej suszyć w temperaturze pokojowej, w zacienionym i przewiewnym miejscu, z dala od bezpośredniego światła słoneczneg
    • uwaga! kwiaty łatwo ulegają fermentacji i szybko tracą barwę, jeśli są suszone w zbyt wilgotnym środowisku
  • w suszarkach – w temperaturze nieprzekraczającej 35 °C (optymalnie 30 – 35 °C)

Kwiaty jasnoty, jeśli są nieprawidłowo suszone lub zbierane szybko ciemnieją i tracą tym samym swoje właściwości. Dzieje się tak gdy:

• podczas suszenia jest zbyt wysoka wilgotność powietrza
• surowiec był zbierany np. po deszczu lub z rosą
• kwiaty podczas zbierania były za bardzo ugniatane

Prawidłowo wysuszone kwiaty powinny zachować barwę kremowo – białą,  delikatny zapach i być kruche w dotyku.
Należy przechowywać je w szczelnie zamkniętych pudełkach

• kwiat:
  • flawonoidy
  • śluzy
  • irydoidy
  • fenolokfwasy
  • olejek eteryczny
  • garbniki

• kwiaty

wewnętrzne:

• powlekające i regenerujące na nabłonek oraz błony śluzowe
  • kwiaty jasnoty białej mają szczególne powinowactwo z błonami śluzowymi różnych narządów
• przeciwzapalnie – działanie irydoidów
• wykrztuśne (mukolityczne) – zwiększa wydzielanie śluzu w drogach oddechowych i ułatwia jego usuwanie
• uszczelniające na ściany naczyń włosowatych
• przeciwkrwotoczne– hamuje drobne krwawienia, szczególnie z narządów rodnych
• przeciwwysiękowe – obserwowane w kontekście działania ściągającego i przeciwzapalnego – zmniejszenie obrzęków i przesięków z naczyń włosowatych
• ściągające
• fungistatyczne, antybakteryjne
• żółciopędne – działanie łagodne
• ochronne na miąższ wątroby – związane z działaniem przeciwzapalnym, przeciwutleniającym i żółciopędnym
• rozkurczowe – działanie na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i macicy – prawdopodobnie związane z flawonoidami i iridoidami
• wspierające funkcje przemiany materii

• kwiat

wewnętrzne:

• układ moczowo – płciowy (wewnętrzne i zewnętrzne zastosowanie)
  • obfite, bolesne i nieregularne miesiączki (napar + nasiadówki)
  • krwawienia maciczne, pozamiesiączkowe
  • białe upławy (napar + nasiadówki)
  • zapalenie pochwy, szyjki macicy
  • zapalenie przydatków
  • zapalenie pęcherza, skurcze
  • kamica moczowa
  • prostata (łagodne objawy zapalne)
  • okres menopauzy
    Działanie to opiera się na działaniu ściągającym, przeciwzapalnym i przeciwkrwotocznym. Wskazania te są silnie zakorzenione w praktyce ludowej, choć słabiej zbadane klinicznie

• układ oddechowy
  • nieżyt gardła, krtani i oskrzeli, przewlekły kaszel
  • przewlekłe zapalenie oskrzeli
  • chrypka, suchy kaszel, oczyszczanie dróg oddechowych
  • palacze i osoby przebywające w zanieczyszczonych, zapylonych pomieszczeniach – kwiaty jasnoty zwiększają ilość produkowanego w drogach oddechowych śluzu i rozrzedzają go, co wpływa na oczyszczenie oskrzeli – wskazane zarówno u palaczy tytoniu, z uporczywym kaszlem jak i dla osób, które wdychają znaczne ilości pyłów

• układ nerwowy i ogólny stan psychiczny
  • podniecenie nerwowe, bezsenność, lęk, stres
  • okres przekwitania – jako środek wyciszający i łagodzący objawy emocjonalne
    Jasnota wykazuje delikatne działanie uspokajające – przypisuje się to kombinacji flawonoidów i śluzów. Działanie nie jest jednak potwierdzone badaniami klinicznymi

• układ pokarmowy
  • nieżyt żołądka i jelit
  • zaburzenia trawienia
  • hemoroidy
  • zaparcia
  • niewydolność wątroby
    Działanie ściągające, przeciwzapalne i rozkurczowe potwierdza tradycyjne użycie. Zawarte flawonoidy i garbniki wspierają trawienie i pracę jelit

• układ krwionośny
  • kruchość naczyń krwionośnych – napary i okłady
  • stany zapalne żył – okłady

• zaburzenia metaboliczne
  • zaburzenia przemiany materii
  • przewlekłe choroby skóry na tle metabolicznym

zewnętrzne:

• trądzik, wysypka, stany zapalne skóry
• trudno gojące się rany, owrzodzenia – przemywania naparami
• upławy – irygacje lub / i nasiadówki
• stany zapalne pochwy – nasiadówki / płukanki
• hemoroidy – wlewy, nasiadówki
• problemy z oczami: oczy zmęczone, opuchnięte, zacienione, podkrążone, podrażnione, ze stanami zapalnymi w tym zapalenie spojówek – przemywania oczu naparem

• W lecznictwie ludowym kwiaty jasnoty białej zalecane były w okresie klimakterium, w schorzeniach dróg moczowo – płciowych, w zapaleniu przewodu pokarmowego, w stanach zapalnych żył, obrzękach reumatycznych i w okładach na siniaki
• Odwar z kwiatów jasnoty stosowano doustnie także w biegunkach niemowląt i małych dzieci

Sytuacje, które zawsze wymagają ostrożności:

• nadwrażliwość lub alergia na składniki jasnoty – bardzo rzadko spotykane
• kobiety w ciąży i karmiące
  • nie przeprowadzono badań toksykologicznych ani klinicznych dotyczących wpływu jasnoty białej na ciążę lub laktację
• dzieci poniżej 12 roku życia
  • chociaż tradycyjnie napar był podawany dzieciom (np. przy biegunkach lub kaszlu), brakuje badań potwierdzających bezpieczeństwo i skuteczność u niemowląt i małych dzieci

Nie są znane żadne zagrożenia dla zdrowia ani skutki uboczne w związku z prawidłowym podawaniem wyznaczonych dawek terapeutycznych

1. Napar z kwiatu jasnoty białej (herbatka ziołowa)

Składniki:

• 1 łyżka suszonych kwiatów jasnoty białej
• 250 ml wrzącej wody

Przepis:
Zalać kwiaty wrzątkiem, przykryć i parzyć przez 10 – 15 minut. Następnie przecedzić.

Dawkowanie:
Pić 2 – 3 razy dziennie po 1 szklance – najlepiej między posiłkami.

Działanie i zastosowanie:
Działa osłaniająco, przeciwzapalnie, łagodnie wykrztuśnie, wspomaga leczenie nieżytów gardła, przeziębień, kaszlu, a także zaburzeń miesiączkowania i upławów.

---

2. Odwar z ziela jasnoty białej (mocniejszy niż napar)

Składniki:

• 2 łyżki ziela (liście + kwiaty)
• 300 ml wody

Przepis:
Zalać zimną wodą, doprowadzić do wrzenia i gotować pod przykryciem przez 5 – 7 minut, następnie odstawić na 10 minut i przecedzić.

Dawkowanie:
Po ½ szklanki 2 – 3 razy dziennie, można stosować także zewnętrznie.

Działanie i zastosowanie:
Pomocny w stanach zapalnych błon śluzowych (jelit, pochwy, odbytu), w leczeniu hemoroidów, obrzęków, zapaleń skóry, jako płukanka lub nasiadówka.

---

3. Nalewka z jasnoty białej (na spirytusie lub wódce)

1. Składniki:

• 50 g świeżych kwiatów lub ziela
• 250 ml alkoholu 40 – 50% (spirytus rozcieńczony lub wódka)

Przepis:
Zalać ziele alkoholem, szczelnie zamknąć, odstawić na 14 dni w ciemnym miejscu, codziennie wstrząsać. Przecedzić, przelać do butelki z ciemnego szkła.

Dawkowanie:
15 – 20 kropli 1 – 3 razy dziennie w niewielkiej ilości wody lub herbaty ziołowej.

Działanie i zastosowanie:
Działa przeciwzapalnie, ściągająco, tonizująco, wspiera krążenie i przemianę materii, łagodzi objawy menopauzy i dolegliwości trawienne.

---

4. Gliceryt z jasnoty (bezalkoholowy wyciąg dla dzieci i osób wrażliwych)

Składniki:

• 1 część suszonych kwiatów
• 3 części mieszanki gliceryny i wody (w proporcji 3:1)

Przepis:
Zalać ziele mieszanką, odstawić w ciemnym miejscu na 3 tygodnie, przecedzić.

Dawkowanie:
Dorośli: 1 łyżeczka 2 – 3 razy dziennie
Dzieci: 10 – 15 kropli w wodzie lub soku

Działanie i zastosowanie:
Łagodnie działa osłaniająco na gardło, uspokajająco i wykrztuśnie, bez alkoholu – odpowiednie dla dzieci, kobiet w ciąży (po konsultacji), osób starszych.

---

Kąpiel z jasnoty białej (do skóry i śluzówek)

1. Składniki:

• 3 – 4 łyżki suszonego ziela jasnoty
• 1 litr wrzącej wody

Przepis:
Zalać surowiec wrzątkiem, parzyć pod przykryciem 20 minut, przecedzić i wlać do wanny z ciepłą wodą.

Dawkowanie:
Kąpiel przez 15 – 20 minut, 2 – 3 razy w tygodniu.

Działanie i zastosowanie:
Działa przeciwzapalnie, przeciwświądowo, regenerująco, szczególnie w przypadku egzemy, trądziku, stanów zapalnych pochwy i skóry.

---

Macerat na zimno (dla delikatnej skóry i błon śluzowych)

Składniki:

• 1 łyżka suszonych kwiatów jasnoty
• 250 ml przegotowanej, letniej wody

Przepis:
Zalać kwiaty wodą i odstawić na 6 – 8 godzin, przecedzić.

Dawkowanie:
Do picia (1 – 2 razy dziennie), płukania gardła lub przemywania skóry.

Działanie i zastosowanie:
Bardzo delikatny środek o działaniu osłaniającym, przeciwzapalnym, chłodzącym – szczególnie przy podrażnieniach jamy ustnej, błon śluzowych i skóry u dzieci, seniorów lub alergików.

---