• Kocimiętka – „koci narkotyk”
  – ok. 70% kotów po osiągnięciu dojrzałości płciowej (ok. 6 miesiąca życia) reaguje na zapach kocimiętki – tarzają się w niej, liżą, ocierają, biegają z euforią, a niektóre uspokajają się
  – reakcja trwa 5 – 15 minut, po czym następuje faza braku reaktywności na 1 – 2 godziny
  – co ciekawe, wrażliwość jest dziedziczna – nie wszystkie koty ją odziedziczają
• Komary i muchy nienawidzą kocimiętki
  olejek eteryczny z kocimiętki (szczególnie nepetalakton) działa jako naturalny repelent, który odstrasza komary i muchy
• Kocimiętka była tradycyjnie pita zamiast herbaty
  – w średniowiecznej i nowożytnej Europie, zanim herbata z Chin stała się popularna, napar z kocimiętki był używany jako napój codzienny; doceniano jego działanie rozluźniające, „ciepło w żołądku” oraz wpływ na spokojny sen
• Znana w zielarstwie ludowym od setek lat
  – w medycynie klasztornej stosowana jako „ziele św. benedykta” – na dolegliwości nerwowe i żołądkowe
  – w lecznictwie ludowym uważana za „roślinę dla dzieci” – łagodziła kolki, ząbkowanie i pobudzenie
• Roślina miododajna i przyjazna zapylaczom
  – kocimiętka to cenny pożytek dla pszczół, trzmieli i motyli
  – kwitnie długo – od czerwca aż do września – i wabi owady intensywnym aromatem.
• Kiedyś kocimiętki używano jako… odświeżacza i zapachu do mycia
  – dawniej suszona kocimiętka była wkładana do szaf i bieliźniarki, by odstraszać mole
  – napary stosowano także do mycia włosów i skóry, szczególnie u dzieci (łagodząco i odstraszająco na pasożyty)

KOCIMIĘTKA WŁAŚCIWA Nepeta cataria

• ziele kocimiętki – Nepetae herba
  górne, ulistnione części rośliny

• ziele zbiera się  w początkowym okresie kwitnienia – czerwiec – lipiec (VI – VII), gdy zawartość olejku eterycznego jest najwyższa
  • ścina się wierzchołki pędów o długości do 25 cm
  • jeśli kocimiętka jest w uprawie możliwy jest także drugi pokos: sierpień – wrzesień, jeśli roślina zostanie wcześniej przycięta
  • ważne, aby unikać zbioru po deszczu – nadmiar wilgoci sprzyja pleśni i pogarsza jakość suszenia

• surowiec najlepiej suszyć w temperaturze pokojowej, w cienistych i przewiewnych miejscach, z dala od bezpośredniego światła słonecznego (światło degraduje składniki czynne)
• ziele można suszyć gdy jest rozłożone cienką warstwą lub zwieszone w niewielkich pęczkach
• można również zastosować suszarki ogrzewane do maksymalnej temperatury 35 – 45°C, co pozwala zachować najwyższą zawartość substancji czynnych

• olejek eteryczny – to najważniejszy składnik farmakologiczny
  • nepetalakton – główny związek aktywny
• irydoidy
• flawonoidy
• gorycze
• garbniki
• kwasy fenolowe

 

• uspokajające – działanie lagodne
• rozkurczowe
• wiatropędne (karminatywne)
• przeciwzapalne
• napotne – pomocna w przeziębieniach i grypie:
• przeciwdrobnoustrojowe (antybakteryjne i przeciwgrzybicze)
• łagodnie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe – tradycyjnie stosowana u dzieci

Kocimiętka i jej wpływ na koty (działanie nepetalaktonu)

Choć nie dotyczy bezpośrednio człowieka, warto odnotować, że nepetalakton, główny składnik olejku eterycznego kocimiętki, wykazuje silne działanie na koty domowe

• substancja ta działa na receptory węchowe i układ limbiczny zwierząt, wywołując reakcje euforyczne, pobudzenie lub relaks
• efekt trwa zazwyczaj 5 – 15 minut, po czym występuje okres refrakcji (brak reakcji na bodziec)
• wrażliwość na nepetalakton jest uwarunkowana genetycznie – wykazuje ją ok. 60 – 70% kotów

wewnętrzne:

• układ nerwowy
  • pomaga w stanach napięcia nerwowego, lęku, bezsenności, rozdrażnienia – napar, nalewka, mieszanki ziołowe (np. z melisą, chmielem, lawendą)

• układ pokarmowy
  • wzdęcia – działanie wiatropędne (karminatywne)
  • niestrawność, uczucie pełności – działanie łagodne
  • skurcze jelitowe, bóle brzucha, kolki

• układ oddechowy
  • w lekkich infekcjach górnych dróg oddechowych – przeziębienie, grypa – działa napotnie, wspiera obniżanie gorączki (napar lub inhalacje z olejku z kocimiętki)

• układ moczowo – płciowy
  • bolesne miesiączkowanie – łagodzi skurcze macicy, działa rozkurczowo
  • pomocniczo przy stanach zapalnych pęcherza – jako środek moczopędny i przeciwzapalny (tradycyjne zastosowanie)

Zastosowanie weterynaryjne

• dla kotów –  jako stymulant behawioralny (suszone ziele, olejek w sprayu).\
• odstraszacz owadów – olejek z kocimiętki wykazuje silne działanie przeciwko komarom i muchom (repelent)

• Sytuacje, które zawsze wymagają ostrożności
  • nadwrażliwość lub alergia na składniki kocimiętki
  • kobiety w ciąży i karmiące
    brak wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania u kobiet ciężarnych i karmiących
  • dzieci poniżej 12 roku życia – brak badań
  • osoby przyjmujące leki  – brak badań dotyczących interakcji

1. Napar z kocimiętki – na uspokojenie i trawienie

Składniki:

• 1 łyżka suszonego ziela kocimiętki
• 200 ml wrzącej wody

Sposób przygotowania:

• Zioło zalać wrzątkiem.
• Przykryć i parzyć przez 10–15 minut.
• Przecedzić.

Dawkowanie i zastosowanie:

• Pić 1 – 2 razy dziennie:
  – przed snem (na uspokojenie),
  – po posiłku (na trawienie i wzdęcia).

---

2. Napar dla dzieci – przy kolkach, nerwowości, bezsenności

Składniki:

• 1 łyżeczka ziela na 150 ml wody

Przygotowanie:

1. Zaparzyć jak wyżej (ok. 10 minut).
2. Przecedzić.

Zastosowanie:

• Podawać 2 – 3 łyżeczki naparu dzieciom powyżej 6 miesiąca życia po konsultacji z pediatrą
• Można dodać odrobinę miodu (dla dzieci >1 roku życia)

---

3. Tonik z kocimiętki – na skórę trądzikową i stany zapalne

Składniki:

• 1 szklanka mocnego naparu (2 łyżki ziela na 200 ml)
• Opcjonalnie: kilka kropel soku z cytryny lub ocet jabłkowy (konserwująco)

Zastosowanie:

• Stosować do przemywania twarzy 1–2 razy dziennie.
• Przechowywać w lodówce do 5 dni.

---

4. Kąpiel ziołowa z kocimiętką – dla dzieci i dorosłych

Składniki:

• 2 – 3 garści suszonego ziela (ok. 50 – 80 g)
• 2 litry wody

Przygotowanie:

1. Zalać ziele wrzątkiem, gotować 5 minut pod przykryciem.
2. Odstawić na 10 minut.
3. Przecedzić do wanny z ciepłą wodą.

Działanie:

• Kojące, uspokajające, łagodzące stany zapalne skóry (również przy egzemach, alergiach).
• Ułatwia zasypianie u dzieci.

---

5. Nalewka z kocimiętki – na trawienie i napięcie nerwowe

Składniki:

• 50 g suszonego ziela kocimiętki
• 250 ml alkoholu 40 – 50% (np. wódka)

Przygotowanie:

1. Zalać ziele alkoholem w szklanym słoju.
2. Odstawić na 2–3 tygodnie w ciemne miejsce, codziennie wstrząsając.
3. Przecedzić i przelać do ciemnej butelki.

Dawkowanie:

• 10 – 20 kropli rozcieńczonych w wodzie, 1–2 razy dziennie.
• Na stres, bóle głowy, wzdęcia i niestrawność.

---

6. Saszetka lub spray z kocimiętki – dla kotów

Saszetka:

• Wypełnić mały woreczek materiałowy suszoną kocimiętką i zaszyć.
  – koty chętnie się bawią, tarzają lub śpią z saszetką.

Spray:

• Mocny napar (2 – 3 łyżki ziela na 250 ml wody), ostudzić i przelać do atomizera.
  – spryskać drapak, kocyk, legowisko – unikać kontaktu z oczami zwierzęcia.