Obszar poddany bardzo intensywnej działalności człowieka, w wyniku której całkowicie, lub w bardzo dużym stopniu uległy zniszczeniu znajdujące się na nim naturalne siedliska roślin i zwierząt, wykształcił się natomiast nowy typ roślinności ruderalnej . Szczególnie dużo siedlisk ruderalnych znajduje się w miastach, przy drogach i na terenach przemysłowych, tutaj bowiem siedliska naturalne zostały najbardziej zniszczone w wyniku działalności człowieka, a teren przekształcony. W zasiedlaniu terenów ruderalnych często dużą rolę odgrywają gatunki synantropijne.

Przykłady siedlisk ruderalnych:

Szczeliny murów, dachów, schodów, płyt chodnikowych i asfaltu

Warunki życia w tych siedliskach charakteryzują się dużymi różnicami temperatur w różnych porach dnia, utrudnionym dostępem roślin do wody i gleby, narażeniem roślin na wydeptywanie i zwykle dużym skażeniem środowiska. W Polsce przebadano florę wielu siedlisk tego typu, m.in. w Pałacu Kultury i Nauki i na nieistniejącym już Stadionie X-lecia w Warszawie.

Hałdy górnicze i poprzemysłowe

Warunki życia na hałdach są dla organizmów wybitnie niekorzystne. Hałdy to niestałe, osypujące się podłoże, brak w nim wody, szczególnie w górnych partiach, mała jest zawartość pierwiastków chemicznych niezbędnych roślinom do życia, duża natomiast pierwiastków zbędnych, często toksycznych. Hałdy są bardzo zróżnicowane pod względem składu chemicznego, warunki siedliskowe w ich różnych miejscach są bardzo różne i bardzo wolno zachodzą w nich procesy glebotwórcze.

Przydroża, wydepczyska, pobocza ulic i autostrad

Charakteryzują się silnie ubitym, więc źle napowietrzonym podłożem. Pobocza dróg i autostrad są ponadto zazwyczaj silnie zasolone i skażone metalami ciężkimi, substancjami pochodzącymi z ropy naftowej oraz herbicydami używanymi do niszczenia roślinności. Zawartość soli jest zmienna w ciągu roku i zależna od odległości od nawierzchni drogi. Najwyższa koncentracja soli jest wiosną i maleje wraz z odległością od drogi. Najsilniej zanieczyszczona jest strefa najbliższa jezdni, w której dodatkowo zalega błoto pośniegowe.

Torowiska kolejowe i tramwajowe

• rośliny są systematycznie niszczone chemicznie za pomocą herbicydów,
• większe rośliny są ciągle mechanicznie niszczone przez pociągi i tramwaje,
• podłoże jest silnie skażone smarami, olejami i metalami ciężkimi,
• w kamienistym podłożu jest bardzo mało próchnicy,
• tłuczeń i szyny torowisk w słońcu silnie nagrzewają się, istnieją więc duże wahania temperatur, w podłożu jest niedostatek wody.

Torowiska charakteryzują się więc bardzo niekorzystnymi dla roślin warunkami. Mimo tego istnieją gatunki roślin żyjące na tego typu siedliskach. Ponadto transport kolejowy odegrał dużą rolę w rozprzestrzenienia wielu gatunków roślin (tzw. gatunki zawlekane).

Wysypiska śmieci

Warunki dla roślin są tu bardzo zróżnicowane, w zależności od wieku wysypiska, rodzaju składowanych odpadów i sposobu zagospodarowania. Niesprzyjającymi dla większości roślin czynnikami są:

• silne przenawożenie związkami organicznymi, lub odwrotnie – zupełny niemal ich brak (w zależności od rodzaju odpadów),
• wydobywanie się toksycznych gazów (szczególnie na świeżych wysypiskach),
• niedobór wody (jeśli wysypisko nie jest nawadniane)
• duża niestabilność podłoża i ciągle niszczenie roślinności nowymi śmieciami

Porty, dworce, otoczenie elewatorów zbożowych i młynów

Są miejscem, w którym na dużą skalę przywożone są, składowane i przechowywane surowce roślinne; zboża, rośliny oleiste, pasze, bawełna, owoce egzotyczne itd. Miejsca te od dawna są dużym centrum zawlekania obcych gatunków. Ich nasiona przywożone są wraz z transportem surowców roślinnych, ziemią, wodą balastową statków. Duża część siedlisk ruderalnych niezajętych przez rodzimą roślinność (place przeładunkowe, targowiska, składowiska) sprzyja ich rozwojowi.

pozostałe posty